مقدمه:

طرح آموزشی مدرسه بهره ور به منظور ارتقای بهره وری مدارس در مقاطع تحصیلی مختلف برنامه ریزی و آماده ارائه گردیده است.

در این طرح، بهره وری (Productivity)، عبارتست از: گرفتن بهترین نتیجه از شرایط موجود!

و بر اساس این تعریف تلاش می شود تا گروه های ذینفع در این طرح، مهارت های لازم برای دستیابی به بهترین نتایج ممکن در شرایط فعلی خود را کسب نمایند.

فرزندان ما در مدارس، آموزش های مختلف و متعددی را طی می کنند اما این همه ماجرای زندگی نیست؛ شاید بچه ها در مدارس باسواد شوند اما برای موفقیت در دنیای امروز فقط تحصیلات کافی نیست، نه تنها سوادی که در دوازده سال تحصیلی می آموزند حتی درس هایی که در دانشگاه ها به آنها آموخته می شود، هیچ کدام نمی توانند فارغ التحصیلانِ خود را در مسیر شغلی مناسب یا مدیریتِ مؤثرِ خانواده و یا یک زندگی شاد و موفق قرار دهد؛ شاید در آموزش و پرورش کشورمان بیشتر به قسمت آموزش پرداخته شده و جنبه پرورش را زیاد جدی نگرفته اند و شاید هم آموزش و پرورش و آموزشِ عالیِ کشور هنوز با تغییرات دنیای امروز، خود را به روز نکرده اند؛ به هر حال چیزی که کاملاً مشخص است این است که فرزندان این مرز و بوم علاوه بر سواد تحصیلی و دانشگاهی به مهارت های دیگری هم نیاز دارند، مهارت هایی از قبیل:

1. مهارت های زندگی شامل مدیریت مالی ، مدیریت خانواده ، مهارت های ارتباطی، مدیریت زمان و . . .
2. مهارت های فردی و  اجتماعی شامل مسئولیت پذیری ، کار تیمی ، مدیریت روابط و . . .
3. مهارت های شغلی شامل تدوین رزومه ، شرکت در جلسه مصاحبه ، انتخاب شغل و . . .
4. مهارت های موفقیت و رهبری شامل کشف استعدادها و علائق ، هدف گذاری و برنامه ریزی ، هوش هیجانی ، مدیریت تغییر ، مدیریت بحران و . . .

به ندرت در مقاطع تحصیلی و دانشگاهی به مهارت های فوق پرداخته می شود و فرزندان ما مجبورند این مهارت ها را یا در طول زندگی به صورت آزمون و خطا بیاموزند که بعضاً با هزینه های گزاف (وقت و سرمایه و انرژی) همراه است و یا به صورت جسته گریخته و جزیره ای در قالب آموزش های بی کیفیت و پراکنده، که این آموزش ها هیچ وقت نمی تواند جای آموزش های منسجم دوران کودکی و نوجوانی را بگیرد و اثربخشی لازم را داشته باشد.

از طرفی، در رابطه با کودکان و نوجوانان به دلیل شرایط سنی و جایگاه اجتماعی شان، گروه های دیگری نیز بر روی زندگی آنها به صورت مستقیم و به میزان زیاد تأثیرگذارند که عدم آگاهی این گروه ها نیز می تواند سرنوشت آینده سازان کشور را با مشکلات و موانع زیادی روبرو کند. و در بسیاری از موارد، دادن آموزش و آگاهی به این گروه ها می تواند از آموزش به خود کودکان و نوجوانان بسیار مؤثرتر باشد.

گروه مخاطبین: (گروه های ذینفعی که مستقیم در زندگی و سرنوشت کودکان و نوجوانان تأثیرگذارند)

به منظور اثربخشی بیشتر، لازم است مهارت های چهارگانه فوق برای مهمترین گروه های ذینفع که بر روی دانش آموزان تأثیرگذارند، ارائه گردد:

گروه اول: والدین

آموزش والدین از این جهت حائز اهمیت است که باید با تغییرات دنیای امروز و نیازمندی های آن آشنا شوند، پدر و مادری را در نظر بگیرید که بر اساس دیدگاه ها، باورها و تجارب گذشتۀ خود اصرار دارند، فرزندشان در رشته پزشکی تحصیل کند، حال آنکه هیچ شناختی از دنیای آینده پزشکی ندارند!

والدینی را تصور کنید که اصرار دارند فرزندشان از ابزار دیجیتال، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی استفاده نکند و از طرفی جایگزین و پیشنهاد جذابتر و بهتری هم برای او ندارند! طبیعی است که در چنین خانواده ای به مرور زمان بین والدین و فرزندان فاصله می افتد که این اتفاق به نفع هیچ کدام نیست؛ از طرفی والدین حق دارند که نگران آینده فرزندشان باشند و به تجربه دریافته اند که صرف کردن وقت با فضای مجازی نمی تواند آیندۀ روشنی را برای فرزندشان رقم بزند؛

در این طرح، سعی شده است که راهکارهای مناسب و مؤثری برای این مسائل و یا موارد مشابه ارائه گردد تا علاوه بر حفظ استقلال و شادی کودکان و نوجوانان، فضای آینده را برای والدین روشن تر و ارتباط بین اعضای خانواده را مستحکم تر و دلپذیرتر سازد.

گروه دوم: دانش آموزان (در مقاطع تحصیلی مختلف)

اصولاً سن دانش آموزی به گونه ایست که در آن سن نمی توان نگاه وسیع و کلانی به آینده داشت، دانش آموزان در آن سنین نمی دانند از زندگی چه می خواهند و بر چه اساسی می توانند برای آینده خود هدف گذاری و برنامه ریزی کنند؛ بسیاری از آنها قادر نیستند تعادل و تناسبی بین وظایف، مسئولیت ها و تعهداتشان با تفریحات زودگذرشان برقرار کنند.

کودکان و نوجوانان امروزی، سبک زندگی مشخصی نداشته و انگار در یک سردرگمی مزمن گرفتار شده اند؛ آنها نه به سنت های گذشته والدین خود پایبندند و نه سبک و سیاق زندگی غربی را پذیرفته اند و نه اعتماد به نفس مناسبی برای تعیین روش و منش مختص زندگی خود را دارند و این سردرگمی، آنها را کلافه و عصبی کرده است تا جائیکه بسیاری از آنها نسبت به آینده خود و زندگی شان، منفعل می شوند.

در طرح مدرسۀ بهره ور تلاش شده است تا دانش آموزان را با خودشان، با اطرافشان، با جامعه و کشورشان و با فرهنگ خانواده، آشتی و به آنها یاد داد که چگونه می توانند با استفاده از وضعیت و شرایط موجودشان، برای خود، سبک زندگی مشخص و شفافی برگزینند تا به اهداف و نتایج دلخواهشان دست یابند.

گروه سوم: مربیان (مدیران، معلمین و دبیران و کادر اجرائی مدارس)

وظیفۀ این گروه، ایجاد و مدیریت محیطی است که دانش آموزان بتوانند در آن محیط، آیندۀ خود را بسازند، اخلاق، رفتار و مدل های ذهنی این گروه، بسیار مهمتر از درسهایی است که به کودکان و نوجوانان ارائه می کنند؛ معلمی را تصور کنید که خودش در زندگی هدف مشخصی نداشته باشد و غرق در روزمرّگی باشد، چنین معلمی هر چقدر هم در رشته تخصصی خود باسواد باشد، ناخودآگاه تأثیرات منفی خود را بر روی دانش آموزانش می گذارد، این معلم، هر چقدر متخصص تر باشد، دانش آموزان بیشتر از او الگو می گیرند، کافیست نا امید و بی انگیزه باشد تا نسلی نا امید و بی انگیزه را تحویل جامعه بدهد.

در مدرسۀ بهره ور، به گروه مربیان و کادر اجرائی و اداری مدارس توجه می شود و با ارائه آموزش های مهارتی و انگیزشی، به آنها کمک می شود تا در زندگی های فردی ، خانوادگی، اجتماعی و شغلی خود احساس شادی و موفقیت کنند؛ ما بر این باوریم، این گروه تنها در این صورت است که می توانند، دانش آموزانی شاد و موفق برای آیندۀ کشور پرورش دهند.

طرح مدرسۀ بهره ور:

مدرسۀ بهره ور، یک طرح آموزشی است که در آن، مهارت های چهارگانه فوق متناسب و هماهنگ با سه گروه ذینفع، طرحریزی شده است و با روش های نوین و مؤثر آموزشی (با استفاده از روش Accelerated Learning) به مخاطبین ارائه خواهد شد.

برای اجرای این طرح، از اول ابتدایی تا پیش دانشگاهی به چهار بخش تقسیم می شود که هر بخش، آموزش های مختص خود را دارد؛ (بدین معنی که یک عنوان  آموزشی ممکن است برای سه گروه مخاطبین (والدین، دانش آموزان و مربیان) در بخش اول با یک نوع ادبیات ارائه گردد و برای بخش دوم یا سوم با ادبیات و روش دیگری مطرح شود، چرا که نیازها و نگاه این دو بخش با یکدیگر متفاوت خواهد بود

• بخش اول : سه سال اول ابتدائی
• بخش دوم: سه سال دوم ابتدائی (کلاس های چهارم تا ششم)
• بخش سوم: دورۀ اول متوسطه (کلاس های هفتم تا نهم)
• بخش چهارم: دورۀ دوم متوسطه

اجرای طرح مدرسۀ بهره ور:

الف) در صورتی که مدرسه ای تمایل به اجرای این طرح داشته باشد، کار با اجرای یک سمینار دو ساعته برای والدین شروع می شود عنوان این سمینار، "سواد بهره وری برای والدین" است.

در این سمینار، موضوعات زیر مورد بحث و تشریح قرار می گیرد:

- مهارت های فردی

- مدیریت در خانواده

- مهارت های ارتباطی مؤثر

- مهارت های اجتماعی

هر یک از این موضوعات، خود یک کارگاه آموزشی دو ساعته خواهد بود که در صورت علاقمندی والدین و ادامه دار شدن طرح، در فواصل زمانی دو ماهه برگزار خواهد شد؛ این کارگاه های آموزشی شامل محورها و سرفصل های زیر می باشند:

​ مهارت های فردی شامل :

            عزت نفس و اعتماد به نفس |  اصول موفقیت |  مأموریت زندگی

​ مدیریت در خانواده شامل : 

            زندگی موزون | بحران های خانوادگی | حریم ها و چارچوب ها

​مهارت های ارتباطی مؤثر شامل:

            سلامت روان | آشتی با خود | ترمیم روابط

​ مهارت های اجتماعی شامل:

             مدیریت آینده | مسئولیت پذیری | درک تغییرات

ب ) بعد از برگزاری سمینار سواد بهره وری برای والدین، در قدم دوم سمینار دو ساعته ای با عنوان "سواد بهره وری برای دانش آموزان" ارائه خواهد شد؛ در این سمینار، موارد محوری زیر با زبان و ادبیات مختص مخاطبین مورد بحث و تشریح قرار خواهد گرفت:

- مهارت های زندگی

-  مهارت های فردی و اجتماعی

- مهارت های شغلی

- مهارت های موفقیت و رهبری

که چهار موضوع فوق، خود هر کدام، عنوان یک کارگاه آموزشی دو ساعته می باشد که در صورت استقبال از سوی مخاطبین برای برگزاری آنها در فواصل 5 یا 6 هفته یکبار برنامه ریزی های لازم صورت می پذیرد؛ هر کدام از این عناوین آموزشی، شامل سرفصل های جداگانه زیر می باشند:

​ مهارت های زندگی شامل:

               زندگی موزون | مدیریت مالی | سبک زندگی

​ مهارت های فردی و اجتماعی شامل:

            مسئولیت پذیری و خودباوری | شبکه های اجتماعی | مهارت های ارتباطی

​ مهارت های شغلی شامل:

              شناسایی استعدادها و علائق | خلاقیت و کارآفرینی| رزومه و مصاحبه

​ مهارت های موفقیت و رهبری شامل:

              هدف گذاری و برنامه ریزی | تلاش و  پشتکار | نظم و انضباط

ج) قدم سوم اجرائی در این طرح، برگزاری سمینار دو ساعته ای با عنوان "سواد بهره وری برای مربیان" می باشد که ویژه مدیریت، معلمین و دبیران و کادر اجرائی مدرسه ارائه خواهد شد؛ سرفصل های اصلی این سمینار عبارت است از:

- مهارت های فردی

- مهارت های اجتماعی

- مهارت های مدیریتی

- مهارت های بهره وری

که هر یک از این موضوع ها خود یک کارگاه آموزشی دو ساعته شامل مباحث زیر می باشد که می تواند در فواصل دو تا چهار ماهه برگزار گردد:

​ مهارت های فردی شامل:

                     مربی در نقش الگو | برندسازی شخصی | مدیریت هیجانات

​ مهارت های اجتماعی شامل:

                     مهارت های ارتباطی مؤثر | قضاوت و داوری | دنیای مجازی

​ مهارت های مدیریتی شامل:

                     تدوین مسیر حرکت مدرسه | تیم سازی کادر آموزشی و اجرائی | ساختار و سیستم

​ مهارت های بهره وری شامل:

                     اهداف و برنامه های عملیاتی | مستندسازی قوانین و شرح وظایف | پایش فرآیندها