از بدو تمدن بشري لوازم آرايشي و بهداشتي همواره توسط زنان براي جذابيت و آراستگي مورد استفاده قرار گرفته است. اولين وسيله آرايشي رنگهايي از قبيل رنگ سبز ساخته شده از سنگ مس بود  (به عنوان سايه چشم ) . قدمت استفاده از اين مواد به حدود پنج هزار سال قبل از ميلاد مسيح مي رسد .

 گزارش های موجود حاكي از اين است كه در حدود هزار و ششصد سال قبل از ميلاد مسيح برخي از زنان موميايي شده مصر موهاي خود را قرمز رنگ مي كرده اند . در كتاب ها و مراجع قديمي شواهدي در دست است كه زنان از قديم صورت خود را رنگ مي نموده اند و زنان مشرق زمين از سورمه يا كحل براي رنگ آميزي ابروان و شفافيت چشمانشان استفاده مي كرده اند . تاريخ آغاز فعاليت هاي كارخانه هاي آرايشي و بهداشتي به دهه اول قرن نوزدهم بر مي گردد .

 همزمان با پيشرفت صنايع شيميايي و توليد مواد رنگي كارخانه هاي لوازم آرايشي و بهداشتي نيز به شكل امروزي آن رشد كرد و بوجود آمد ،اگر چه توليد و استفاده از اين مواد سنتتيك انقلاب بزرگي در زمينه توليد لوازم آرايشي و بهداشتي بود ولي مصرف كنندگان را در معرض مواد شيميايي قرار داد و در كنار آن دست افراد سودجو را جهت توليد  و عرضه محصولات تقلبي باز كرد، علي الخصوص امروزه كه بازار قاچاق و تقلبي لوازم آرايشي بسيار پررونق است و اين يكي از چالش‌هاي مهم داخلي و حتي بين‌المللي است و برخي كشورها در زمينه توليد و تقلب برندهاي معروف به شدت فعال هستند و مهمترين مشتريان اين شركتها نيز كشورهاي خاورميانه هستند.

كشور ما ايران مرزهاي پهناوري دارد و به وفور از مناطق مختلف مرزي لوازم آرايشي قاچاق و تقلبي وارد كشور مي‌شود و با توجه به تبلیغات گسترده لوازم آرایشی و بهداشتی از طریق ماهواره ها و رسانه ها اغلب مصرف کنندگان بدون هرگونه تحقیق و آشنایی از عوارض و مضرات آنها به سراغ این مواد آرایشی مي روند. كه مهمترين اقدام وزارت بهداشت براي جلوگيري از عرضه اين اقلام مضردركشور، درج برچسب اصالت روي لوازم آرايشي و بهداشتي مجاز است كه مردم امكان شناسايي اقلام تقلبي را از اقلام مجاز داشته باشند.

لذا توصيه مي گردد كه مصرف كنندگان اينگونه فرآورده ها علاوه بر محدود نمودن استفاده از لوازم آرايشي به تهيه محصولات مجاز با رعايت نكات ذيل پرداخته ، چون عدم استفاده صحيح و يا شرايط نگهداري نامناسب ‌مي تواند به مصرف كننده آسيب برساند . اين آسيبها ناشي از فعاليت ميكروارگانيسم ها و يا تخريب فيزيكي و شيميايي فرآورده است كه سبب صدمه به مصرف كننده گشته و همچنين افت كارايي و تهديد ايمني را نيز به دنبال خواهد داشت:

• هرگز فرآورده آرايشي به طور مشترك استفاده نگردد .

• به غير از زمان مصرف ،‌در آن كاملاً بسته نگهداري شود .

• دور از نور آفتاب نگهداري شود ،‌زيرا نور سبب تجزيه مواد نگهدارنده موجود (عامل حفظ فرآورده از آلودگي ) و كاهش اثر آن مي گردد .

• تا حد امكان از بسته بندي كوچك استفاده گردد . بسته بندي كوچك فرآورده را محافظت كرده و از خشكي ، ‌آلودگي و ناپايداري تا حدي ممانعت مي كند .

• افرادي كه به فرآورده هاي آرايشي حساسيت دارند از فرآورده هاي هيپوآلرژيك (كه در آزمون حساسيت قابل قبول گزارش شده اند ) استفاده نمايند .

• فرآورده هاي آرايشي چشم نسبت به ديگر فرآورده ها غمر مفيد كمتري دارند كه به دليل ايجاد آلودگي توسط استفاده مكرر مصرف كننده است . لذا توصيه مي شود سه ماه پس از باز شدن تعويض گردد .

• در صورت خشك شدن از افزايش آب به فرآورده ها خودداري گردد زيرا آب سبب تخريب مواد نگهدارنده مي شود.

• چنانچه رنگ ،‌بو و شكل ظاهري فرآورده تغيير كرد ديگر قابليت مصرف ندارد .

• به دليل استفاده مكرر در مجاورت هوا و آلودگي ناشي از انگشت جهت كاربرد (مانند كرمها ) امكان آلودگي افزايش يافته و بسياري از فرآورده ها قبل از تاريخ انقضاء ديگر قابليت مصرف ندارند . به هر حال عمر مفيد فرآورده هاي آرايشي و بهداشتي بستگي به فرمولاسيون ،‌طريقه نگهداري و چگونگي مصرف دارد .

• از خريد محصولات وارداتي غير پلمب اجتناب نماييد زيرا مواد اصلي و تقلبي آرايشي و بهداشتي به دليل تشابه رنگ و غلظت و شكل و ... قابل تشخيص نيستند

• مواردي همچون شماره ثبت ،‌شماره بهره برداري و باركد به هيچ عنوان نشانه مجوز توليد بهداشتي نيست و مواد آرايشي و بهداشتي حتماً بايد داراي پروانه ساخت يا مجوز رسمي ورود از وزارت بهداشت ،‌درمان و آموزش پزشكي باشند.

• در هنگام مصرف فرآورده هاي آرايشي و بهداشتي حتماً به راهنما "بروشور"  داخل بسته بندي آن دقت شود .

• از خريد هرگونه اقلام آرايشي و بهداشتي بدون پروانه ساخت معتبر يا مجوز ورود (مجوز اصالت کالا) از وزارت بهداشت ،‌درمان و آموزش پزشكي جداً خودداري شود .

• بر اساس ماده 11 قانون مواد خوردني ،‌آشاميدني ،‌آرايشي و بهداشتي مشخصات زير بايد بر روي بسته بندي كليه اقلام ساخت داخل به صورت فارسي نوشته شده باشد .

الف – نام فرآورده                                       

ب – شماره پروانه ساخت                        

ج – سري ساخت

د- حجم يا وزن خالص                                

ه – تاريخ توليد و انقضاء                          

و – مواد تشكيل دهنده

ر – نام و نشاني مؤسسه سازنده                   

ز- شرايط نگهداري                                

ط- عبارت ساخت ايران

•  كليه اقلام خارجي بايستي يا فارسي نويس شده يا بر روي آنها برچسب فارسي شامل موارد زير الصاق شده باشد :
•  

الف – نام محصول                   

ب – نام كشور توليد كننده                      

ج – تاريخ توليد و انقضاء 

د – شماره مجوز ورود از وزارت بهداشت ،‌درمان و آموزش پزشكي                 

ه- نام شركت وارد كننده

ر – طريقه مصرف و مخاطرات احتمالي

•  وضعيت ظاهري تمامي اجناس آرايشي و بهداشتي بايد كاملاً مناسب بوده و هرگونه تغيير رنگ ، بو ، حالت فيزيكي و ... نشانه عدم مطابقت با ويژگيهاي مربوطه آن جنس بوده و غير قابل مصرف ميباشند.

•   نحوه ردیابی کالاهای دارای اصالت و سلامت

• روش اول استفاده از شناسه رهگیری (UID): به این صورت است که کد 20 رقمی رو به روی واژه ی UID را به شماره ی 20008822 پیامک نموده و جوابیه ی دریافتی بایستی با مشخصات مندرج بر روی برچسب مطابقت داشته باشد.

•  روش استفاده از کد اصالت: اسکرچ مندرج بر روی برچسب را به نحوی خراش دهید که شماره 16 رقمی آن نمایان شود، سپس شماره مذکور را به سامانه ی پیامکی 20008822 پیامک نمایید؛ جوابیه مذکور بایستی با مشخصات مندرج بر روی برچسب مطابقت داشته باشد.

•  روش استفاده از نرم افزار: در صورت استفاده از تلفن همراه دارای نرم افزار بارکد خوان، می توان تصویر شطرنج مانند (دیتا ماتریکس) را در کادر مربوطه قرار داده و بلافاصله مشخصات محصول شامل کد UID و GTN و تاریخ انقضاء محصول نمایان خواهد شد.

منابع:

1- www.magiran.com