یکی از مهم ترین موضوعات زوجین گه گاه با چالش حقوقی هم همراه می شود؛ مبحث نفقه است که در این مقاله به صورت کامل به آن می پردازیم.

نفقه چیست

این موضوع در ماده 1107 قانون مدنی به صراحت اشاره شده است

نفقه عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث البیت که به طورمتعارف با وضعیت زن متناسب باشد و خادم در صورت عادت زن به داشتن خادم یا احتیاج او به واسطه مرض یانقصان اعضاء

نفقه در قانون مدنی به معنای تامین نیازهای شناخته شده و عرف معمول زن است. تامین مسکن، و لوازم منزل، لباس، مواد غذایی ، هزینه‌های درمان بیماری و زیبایی و بهداشت خانه و خانواده جزء نفقه به شمار ‌می‌رود و باید متناسب با ارزشمندی کدبانوی خانه ازطرف مرد پرداخت شود. به عنوان نمونه اگر بخواهیم بین نفقه یک خانم با تحصیلات دانشگاهی و یک خانم خانه دار مقایسه ای انجام دهیم متوجه ‌می‌شویم که نفقه خانم با تحصیلات دانشگاهی نسبت به خانم دو‌می‌بیشتر است و شرایط خانواده‌های پرداخت کننده نفقه با درآمدهای متفاوت نیز عامل تعیین کننده ای است.زمانی که زنی به عقد دائم مردی در ‌می‌آید و از او تمکین ‌می‌کند در این صورت نفقه به او تعلق خواهد گرفت ولی دریافت نفقه در ازدواج موقت مجاز نیست در صورتی که در عقد پرداخت نفقه از جانب مرد به زن قید شده باشد.تمکین به معنا و مفهوم برآورده کردن نیازهای قانونی شوهر از جانب زن است و یکی از مثال‌های بارز آن زندگی مشترک است. بنابراین زنی که بدون اجازه شوهر یا رای دادگاه منزل مشترک خود را ترک کند شایسته دریافت نفقه نیست.

ماده ۱۱۰۶ - در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است.

نظریه: در صورتیکه دادگاه حکم به سکونت زوجه در منزل جداگانه صادر نمایدزوج مکلف به پرداخت نفقه است و ترک آن جرم و قابل مجازات است.

نظریه: زندانی شدن زوجه فورس ماژور محسوب و مانع تمکین است، اماموجب عدم استحقاق نفقه نیست.

نظریه: اصل بر این است که زوجه در منزل زوج سکونت نماید لذا در مواردی که شرط توافق در محل انتخاب سکونت برای زوجه مقرر شده است و چنین توافقی حاصل نشود تعیین تکلیف با دادگاه خواهد بود و بعد از تعیین محل به وسیله دادگاه اگر زوجه در محل تعیین شده سکونت ننماید ناشزه خواهد بود.

نظریه: با وقوع نکاح دایم زوجه حق مطالبه نفقه و تعقیب را خواهد داشت.

نظریه: ترک انفاق متولد از زنا جرم بوده و مرتکب قابل تعقیب و مجازات است.

نظریه: عدم تمکین زوجه و عدم استطاعت مرد به پرداخت نفقه از موجبات صدور قرار اناطه نمی‌باشد.

نظریه: اگر مبلغی که زوج به عنوان نفقه به زوجه می‌پردازد به قدری باشد که کفاف تهیه مسکن ویا کرایه مسکن و خرید لباس و اثاث البیت و غذا را بنماید مشمول ترک انفاق نیست ولو نفقه یک روزباشد، اما اگر فقط مبلغی جزیی در حد کفاف غذا و مخارج روزانه به زوجه بپردازد پبدون تهیه مسکن و اثاث و لباس وسایر شقوق و جزییات اموری که انفاق قانونی محسوب می‌شوندپ مشمول ترک انفاق است و جنبه جزایی هم موکول به عدم پرداخت نفقه حال است (ولو یک روز) و اما مطالبه نفقه ایام گذشته (ولو روز گذشته) جنبه کیفری ندارد.

ماده ۱۱۰۷ (اصلاحی ۱۳۸۱/۸/۱۹) - نفقه عبارت است ازهمه نیازهای متعارف ومتناسب باوضعیت زن ازقبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی وبهداشتی وخادم درصورت عادت یااحتیاج به واسطه نقصان یامرض.

زیرنویس:

نظریه: نفقه عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث البیت که به طورمتعارف با وضعیت زن متناسب باشد و خادم در صورت عادت زن به داشتن خادم یا احتیاج او به واسطه مرض یانقصان اعضاء

ماده ۱۱۰۸ - هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.

نظریه: الف - ماده ۱۱۰۹ ق. م. طلاق در حال نشوز را موجب استحقاق زوجه به نفقه طلاق رجعی ندانسته لذا از ماده مرقوم و ماده ۱۱۰۸‌‌ همان قانون برمی آید که نشوز عبارت است از امتناع زوجه ازادای وظایف زوجیت بدون مانع شرعی نه زوج. ب - امتناع زوج از ادای وظایف با توجه به آن وظیفه، مشمول مقررات خاصی است و حکم کلی در همه موارد ندارد. مثلا استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجرای حکم دادگاه و الزام او به دادن نفقه به زوجه حق تقاضای طلاق را می‌دهد و امثال آن.

نظریه: بهانه زن به اینکه در خانه پدر و مادر شوهر حاضر به سکونت نیست ازموانع مشروع مذکور در ماده (۱۱۰۸) قانون مدنی نیست تا به استناد به آن تمکین نکند بلکه اگر زوجه مدعی آن است که زندگی در خانه پدر و مادر شوهر برای او مخاطره آمیز یا موجب عسر و حرج و غیرقابل تحمل است و به این جهت خواهان منزل مستقلی است برای اجرای نظر خود باید به دادگاه مراجعه و دادگاه پس از رسیدگی، مسکن مناسب راتشخیص و براین اساس اتخاذتصمیم نماید.

برای مطالعه ادامه این مقاله ارزشمند لطفا به ادامه نوشته مراجعه نمایید.